Aileler çocuklarının alışılmadık davranışlarını ve özelliklerini tanımlayabilmeli!

Bipolar bozukluğun neredeyse yüzde 75 oranında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla ilişkilendirildiğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, çocuk ve ergenlerde bipolar bozukluk hakkında bilgi verdi.

Aileler manik dönem belirtilerine dikkat etmeli

Çocuk ve ergenlerde bipolar bozukluğu konusunun kafa karıştırıcı  olduğunu dile getiren Luş, “Bipolar bozukluk, duygu durum bozukluğu olan, manik ataklar ve depresif ataklarla seyreden iki uçlu bir duygu durum bozukluğudur.” dedi.

Manik ve depresif dönemler arasında gidip geldiği için ‘iki uçlu’ olarak adlandırıldığını ifade eden Luş, “Manik atak, en az bir hafta süreyle bazı belirtilerin görüldüğü bir duygu durum bozukluğudur. Aslında bipolar bozukluğun en sık tanındığı, ailelerin çocuklar ve ergenler için başvurduğu ve bizim de bipolar bozukluğunu yakaladığımız bir dönemdir.” şeklinde konuştu.

Normalin dışında coşkunluk ve iyilik hali tanı için önemli bir kriter

Manik atağın belirtilerine değinen Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, şunları söyledi:

“Bu bir duygu durum bozukluğu olduğu için duygu durumunda bir yükselme olması gerekir. Kişinin kendisinde hissettiği aşırı bir iyilik hali, öfari dediğimiz aşırı bir coşkunluk, normalin dışında, kişinin kendisini daha önce hissetmediği bir şekilde çok daha iyi hissetmesi, önemli belirtilerdir. Bu olmazsa olmaz kuralımız aslında manik atak tanısı için. Tabii ki, buna eşlik eden başka belirtiler de var.

Motor bir artış, bizim ajitasyon dediğimiz aşırı bir hareketlilik, dikkatte aşırı bozulma, bir takım faaliyetlerde artış, ilginin çeşitli alanlara kayması ancak herhangi bir alana dikkatin yoğunlaştırılamaması yani işlevsel olmayan bir uğraş, uykuda bozulmalar, daha az uyuma ve yorgunluk, cinsel faaliyetlerde artış gibi belirli özellikler de manik atak dönemine işaret eder.”

Kronik depresyonla seyreden ve hafif mani dönemlerinin olduğu bir seyir izleyebilir

Bipolar bozukluğun depresif döneminden de bahseden Luş, “Depresif dönemde çökkün bir duygu durumu, uykuda bozulmalar, daha fazla uyuma isteği, iştahsızlık, keyif alamama, hiçbir şey yapmak istememe, aşırı ilgisizlik gibi belirtiler görülür. Bu dönemde ergenler de başvurabilir çünkü bipolar bozukluğun ergenlik döneminde depresif dönemlerle giden, kronik depresyonla seyreden ve tam manik dönemlerin olmadığı, hatta hipomani dediğimiz hafif mani dönemlerinin olduğu bir seyir gösterebileceği unutulmamalı.” uyarısını yaptı.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi görünebilir!

Bazen, karışık görünümler de ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Yetişkinlerde manik ataklar en az bir hafta sürecek şekilde devam eder, gün içinde tam bir günü kaplayacak ve yoğun bir şiddete sahip olacak şekilde tanımlanır. Ancak çocuklarda durum farklı olabilir; gün içinde duygu durumu sık sık değişebilir ve özellikle irritabilite gibi bazı semptomlar öne çıkabilir.” dedi.

Hiperaktivite de eşlik ettiğinde, bu durumun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gibi görünebileceğine veya karşıt olma karşıt gelme bozukluğu gibi algılanabileceğine vurgu yapan Luş, şöyle devam etti:

“Bipolar bozukluk, neredeyse yüzde 75 oranında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla ilişkilendirilir. Bipolar bozuklukta da dikkat dağılımı ve konsantrasyon sorunları yaşanabilir. Ayırt edici faktörlerden biri, duygu durumundaki değişkenliklerdir. Örneğin, coşkulu duygusal durumlar manik dönemde ortaya çıkabilirken, depresif duygusal durumlar depresif dönemde görülebilir. Bu dönemsellik, ayırt edici bir kural olabilir.”

Belirtileri ergenlik dönemi davranışlarından ayırmak önemli

Bipolar bozuklukta belirtilerin genellikle dönemsel olarak ortaya çıktığını aktaran Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Anne ve babalar genellikle çocuklarının alışılmadık davranışlarını ve özelliklerini tanır. Ancak, bir ergen örneğin, daha önce hiç yapmadığı bir şekilde cinsel aktivitelerde artış göstermeye başlarsa veya bu konulara aşırı ilgi göstermeye başlarsa, bu durumu normal ergenlik döneminden ayırmak ve bir duygu durum bozukluğu, belki de bipolar bozukluk olup olmadığını değerlendirmek önemlidir. Diğer semptomlar da göz önünde bulundurularak bu değerlendirme yapılmalıdır.” dedi.

Luş, “Eğer semptomlar çok şiddetliyse, hatta başkalarına zarar verebilecek düzeydeyse veya işlevsellikte büyük bozulmalar olursa, bu durumda bir yatışma gerekebilir. Bu nedenle bipolar bozukluk, ciddiye alınması gereken ve doğru bilgiyle ele alınması gereken bir durumdur. Aileler, bu tür bir tanı konulmuş çocukları veya ergenleri varsa, onları dikkatlice gözlemlemeli ve herhangi bir değişiklik veya belirtilerde hemen bir uzmana başvurmalıdır. Bu durumda tedavi genellikle ilaçlarla yapılır. Bipolar bozukluğun tedavisi genellikle ilaçlarla sağlanır ve bu nedenle doğru bilgi edinmek ve önem vermek gereklidir.” diyerek sözlerini tamamladı. (İLKHA)