Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2023 sonuçları açıklandı. En büyük 250 firmanın net satışları 2023’te yüzde 54,3 artışla 1 trilyon 25 milyar TL’ye yükseldi. 2023’te Bursa 250 Büyük Firma’nın faaliyet karı ise yüzde 37,16 büyüdü ve 96,74 milyar TL oldu. Net satışlar baz alınarak oluşturulan listede bu yıl zirve ise el değiştirdi. Oyak Renault 119,3 milyar TL ile ilk sırada yer alırken, zirvenin geçen yılki sahibi Tofaş 109,2 milyar TL ile ikinci, Bosch ise 42,4 milyar TL ile üçüncü oldu.
BTSO tarafından 1997 yılından bu yana hazırlanan, Bursa ekonomisine yönelik en uzun soluklu ve kapsamlı çalışma olan Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2023 sonuçları belli oldu. Buna göre Bursa 250 Büyük Firma’nın net satışları 2022 yılında 664,71 milyar TL iken 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 54 artışla 1 trilyon 25 milyar TL oldu. Bu rakam dolar bazında son 10 yıldaki en yüksek yıllık net satış rakamı olarak kayıtlara geçti. 2023 yılında Bursa 250 Büyük Firma içerisinde yer alan firmaların faaliyetler ile oluşturduğu net katma değer yüzde 102 oranında artarak 211,34 milyar TL değerine ulaşırken, şirket karlarının katma değer içindeki payı yüzde 54’ten yüzde 41’e geriledi.
250 büyük firmadan 13,4 milyar dolarlık ihracat
Bursa’da 250 büyük firmanın 2023 yılı ihracat rakamları da yavaşlayan küresel talepten olumsuz etkilendi. 2022 yılında yüzde 8,2 yükselen Bursa 250 Büyük Firma’nın ihracatı 2023 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 1 düşüş yaşadı. 2023 yılında 250 Büyük Firma’nın ihracatı 13,4 milyar oldu. İç talepte ve ihracatta yaşanan gelişmelere bağlı olarak 2023 yılında 250 firmanın istihdamında ise yüzde 3,8 artış gerçekleşti. Listedeki firmaların sektörel dağılımında ise 63 firma ile otomotiv yan sanayii başı çekiyor. Otomotiv yan sanayii sektörünü 37 firma ile tekstil, 30 firma ile gıda, tarım ve hayvancılık ve 25 firma ile perakende ticareti takip ediyor.
Bursa 250 büyük firmanın net satışları 1 trilyon lirayı aştı
BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, 2023’ün Türkiye ve dünyada yüksek enflasyonun getirdiği fiyat artışları ve buna bağlı olarak yavaşlayan dünya ekonomisi nedeniyle zorlu bir yıl olduğunu söyledi. Yıl boyunca devam eden sıkı para politikaları, jeopolitik gerilimler ve korumacılık önlemlerinin büyümeyi baskılayan unsurlar olarak öne çıktığını kaydeden Başkan Burkay, “Ülkemizde ise 104 milyar dolarlık bir hasara yol açan deprem afeti, seçimler ve seçimlerin ardından ekonomi politikalarında rasyonel zemine dönüş belirleyici unsurlar oldu. Bursa 250 Büyük Firma Araştırmamızı bu şartları dikkate alarak hazırladık. Küresel pazarlarda önemli yavaşlamaların ortaya çıktığı ve dünya mal ticaretinin daraldığı, finansman maliyetlerinin yüksek faizler dolayısıyla ile arttığı böylesine zorlu bir yılda firmalarımız daha az stokla çalışarak, üretim maliyetlerini kontrol altında tutmayı hedefledi. 250 Büyük Firmamızın net satışlarındaki büyüme bir önceki yıl yüzde 115,9 iken 2023’te yüzde 54,3 oldu. Ancak yılsonu tüketici enflasyon verilerinden arındırıldığında net satışlarda %1,56 ve üretimden net satışlarda ise %0,24 oranında reel bir artış gerçekleştiğini görüyoruz.” dedi.
Karlılıkta düşük artış
Araştırmada yer alan temel göstergelerinden karlılık düzeyine ilişkin verileri de değerlendiren Başkan Burkay, Bursa 250 Büyük firmanın faaliyet karının 2023 yılında yüzde 37,16 artarak 96,74 milyar TL olarak gerçekleştiğini ifade etti. 2021 yılında faaliyet karlarında yüzde 137,8 ve 2022 yılında yüzde 95,6’lık yüksek bir artış yaşandığını hatırlatan Başkan Burkay, 2023 yılında karlılığın nispeten zayıf kaldığına dikkati çekti. Faaliyet karının net satışlara oranının da yüzde 1,18 puan gerilediğini söyleyen Başkan Burkay, “2023 yılında faaliyet karının net satışlara oranı yüzde 9,43 olarak gerçekleşti. Bir diğer karlılık göstergesi olan faiz, amortisman ve vergi öncesi kar büyüklükleri ise yüzde 78,3 artarak 192,45 milyar TL’ye yükseldi. 2023 yılındaki piyasa şartları ve enflasyonun dünya genelindeki büyük etkisiyle FAVÖK haricindeki karlılık göstergelerinin reel olarak çok düşük bir oranda arttığını görüyoruz.” diye konuştu.
“Mekansal planlama hedeflerin yakalanmasında en kilit nokta”
Araştırmanın Bursa’daki teknolojik dönüşüme de ışık tuttuğunu ifade eden Başkan Burkay, katma değerin dolar cinsinden ortalama artışının 2023 yılında son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştığını söyledi. Burkay, “2013 yılında 4,4 milyar dolar olan katma değer, 2023’de 8,9 milyar dolara ulaştı. Net katma değer göstergesinde 2023 yılında ise yüzde 41’lik bir artış meydana geldi. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası olarak ilimizin teknolojik dönüşümünü tamamladığını, firmalarımızın oluşturduğu katma değeri daha da geliştirmek için öncelikle üretimi artırmamız gerektiğini vurguluyoruz. Bu kapsamda üretici firmalarımızın da talepleri doğrultusunda Bursa’da ölçek ekonomisine uygun, kapasite artışına imkân sağlayan ve ulaşım ağlarıyla entegre planlı yatırım sahalarına ihtiyacımız var. Mekansal planlama ve yeni iş modelleri kentimizin hedeflerini yakalamasında en kilit nokta olacak.” diye konuştu.
“Finansman giderleri artıyor, halka arz seçeneği değerlendirilmeli”
Finansman giderlerinin firmaların ve sektörlerin karlılıklarında ve mali yapılarında en önemli belirleyici unsurlardan biri olmaya devam ettiğini belirten Başkan Burkay, 2023 yılında Bursa 250 Büyük Firma’nın finansman giderlerinin yüzde 81,41 artışla 48 milyar TL’ye yükseldiğini kaydetti. Bir önceki yıl finansman giderlerinin 26,46 milyar TL olarak gerçekleştiğini hatırlatan Başkan Burkay, finansman giderlerinin reel olarak artış gösterdiğini, işletmelerin borçlanma ihtiyacını azaltacak, işletme sermayesinden aktif kullanıma kadar bir finansal planlama yapılması gerektiğine vurgu yaptı. Bursa’da halka açık şirket sayısının çok az olduğuna dikkati çeken Başkan Burkay, “Nitelikli finansmana erişimde en etkin çözümlerden biri halka açılmadır. Bugün borsada işlem gören 678 firmanın sadece 15’i Bursa’dan. 250 Büyük Firma Araştırmamızda yer alan firmalarımız halka arz için gerekli şartları büyüme, karlılık ve sektörel trendler açısından sağlıyor. Bu noktada finansman ihtiyacının daha da artacağı gelecek seneleri firmalarımızın halka arzlar için iyi değerlendirmesi gerekiyor.” dedi. Burkay BTSO olarak da kent ekonomisinin ihtiyaç duyduğu büyük ölçekli projeleri hayata geçirmek için alternatif finansman modelleri üzerine yoğunlaştıklarını belirterek, girişim sermayesi yatırım fonlarıyla (GSYF) sektörlere değer katan çalışmalar gerçekleştirdiklerini kaydetti.
“Firmalarımız güçlü bir mücadele sergiledi”
Araştırma sonuçlarının tüm zorluklara rağmen Bursa iş dünyasının Türkiye’nin kalkınma hedefleri doğrultusunda güçlü bir mücadele sergilediğini gösterdiğini belirten Başkan Burkay, “Bu vesileyle kent ve ülke ekonomimize değer katan tüm firmalarımızı yürekten kutluyorum. BTSO olarak üretimi, ticareti, istihdamı, yatırımları geliştirmeye ve tüm firmalarımızı desteklemeye devam edeceğiz.” ifadelerini kullandı.
Bursa ekonomisine dair önemli bir referans kaynağı olan Bursa 250 Büyük Firma Araştırması’nın sonuçları www.ilk250.org.tr internet sitesi üzerinden de incelenebiliyor.
