• BIST 100

    11270,59%1,22
  • DOLAR

    40,94% 0,02
  • EURO

    47,80% 0,18
  • GRAM ALTIN

    4395,26% -0,26
  • Ç. ALTIN

    7069,48% -0,06

DNA’mız her gün saldırı altında!

Genetik bilgiyi taşıyan DNA’mızın çeşitli nedenlerle hasar görebileceğini dile getiren uzmanlar, bu hasarın en yaygın nedenleri arasında radyasyon (UV, X ve gama ışınları), kimyasallar (sigara dumanı, toksinler), viral enfeksiyonlar ve vücutta doğal olar

SAĞLIK 24.04.2025 00:15:59 202 0
DNA’mız her gün saldırı altında!

DNA’daki yapısal bozulmalar, genetik bilgiye zarar vererek hücrelerin sağlığını tehdit edebildiğini kaydeden Moleküler Biyolog Arş. Gör. Ayşegül Yanık, 25 Nisan Dünya DNA Günü kapsamında DNA hasarı, onarımı ve genetik düzeyde tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler paylaştı.

DNA’mız çevresel sebeplerden zarar görebiliyor

DNA’nın, genetik bilgiyi taşıyan vücudumuzdaki en önemli moleküllerden biri olduğunu kaydeden Arş. Gör. Ayşegül Yanık, “Ancak her zaman stabil değildir. Çevresel sebeplerden ve vücudumuzda veya hücrelerimizde gerçekleşen doğal olaylar sonucunda zarar görebilir. DNA’ya zarar veren etmenler arasında radyasyon (UV, X-ışınları, gama ışınları), sigara dumanı, toksik kimyasallar, çevresel toksinler, hava kirliliği ve viral enfeksiyonlar yer alır. Bu etkenler, DNA’nın yapısında kırılmalara yol açabilir ve genetik bilgiyi oluşturan baz yapılarında değişikliklere neden olabilir. Bunun dışında bazı virüsler DNA’mıza bağlanır ve bizim genetik yapımızı bozabilir. Bu durum hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına neden olabilir. Vücudumuzda gerçekleşen metabolizma olaylarının sonucu olarak oluşan bazı maddeler, DNA’nın kendini kopyalaması sırasında meydana gelebilen hatalar yine DNA’nın yapısını bozabilir. Bu hatalar çoğunlukla vücudumuz tarafından onarılırlar.” dedi.

Hücrelerimizde doğal olarak gerçekleşen DNA onarım mekanizmaları nasıl işliyor?

Hücreler genetik bilginin doğru şekilde saklanması, korunması ve nesilden nesille aktarılmasının sağlanması yönünde programlandığını dile getiren Yanık, “Bu sebeple hücrelerimizde, DNA'daki hasarları tanıyıp düzeltebilecek oldukça gelişmiş onarım mekanizmaları bulunur. Bu kendiliğinden var olan doğal bir süreçtir. Bu sayede genetik bilgi korunur ve hücreler sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürürler. Hücre, DNA üzerindeki yapısal bozuklukları özel proteinlerle tanır. DNA’daki bozulmuş olan kısım, özel enzimler tarafından kesilip çıkarılır. Boş kalan bölge için sağlam olan DNA şablonu kullanılarak yeniden bir parça sentezlenir ve sentezlenen parça eski DNA’ya yine hücrede yer alan enzimler tarafından bağlanarak zincirin tamamlanması sağlanır.” diye konuştu.

Onarılmayan DNA ne gibi sorunlara yol açıyor?

DNA’da meydana gelen hasarların düzgün bir şekilde onarılamadığı taktirde hücrelerde kalıcı mutasyonlar oluştuğunu da belirten Yanık, “Bu mutasyonlar, DNA’nın herhangi bir yerinde oluşabileceği gibi, hücrenin büyümesinden, çoğalmasından ve hücre ölümünü kontrolünden sorumlu genlerde de olabilir. Bu durum hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına neden olursa kanser riski artar. Örneğin, BRCA1 ve BRCA2 gibi genler bozulduğunda meme ve yumurtalık kanseri riski artar. DNA onarımı yetersiz olursa sinir hücrelerinde işlev bozukluğu ve hücre ölümü gelişebilir. Bu durum nörolojik hastalıklara neden olabilir. DNA onarımı ayrıca bağışıklık hücrelerinin gelişimi sırasında önemlidir. Bozukluklar immün yetmezliklere yol açabilir. Ayrıca hücrelerde zamanla DNA hasarı birikir. Bu durum doku yenilenmesini yavaşlatır, böylece yaşlanma belirtileri artar.” ifadesinde bulundu.

CRISPR teknolojisi ile DNA'ya müdahale…

DNA onarımı veya iyileştirmesi kavramının DNA’daki hataların giderilmesi veya genetik mutasyonların düzeltilmesi anlamına geldiğini söyleyen Arş. Gör. Ayşegül Yanık, şöyle devam etti:

“Doğal onarım süreçlerini desteklemek ya da doğrudan genetik düzeltmeler yaparak hastalıkları tedavi etmeyi amaçlar. DNA onarımı veya iyileştirmesi DNA onarım enzimlerini aktive eden ilaçlarla ya da doğrudan genetik müdahalelerle gerçekleşir. DNA’daki mutasyonları doğrudan düzelten yöntemler gen tedavisi ya da gen düzenleme teknolojileri içeren genetik mühendisliği yöntemleriyle yapılır (CRISPR ile bozuk bir geni kesip sağlıklısını eklemek). CRISPR-Cas9, son yıllarda geliştirilen en güçlü gen düzenleme araçlarından biridir. Bu teknoloji sayesinde belirli bir gen hedeflenerek kesilip çıkarılabilir, sağlıklı bir gen eklenebilir ya da genin işleyişi modifiye edilebilir.”

Hangi hastalıklar için umut vadediyor?

DNA iyileştirme yaklaşımlarının, genetik düzeyde sorunlara doğrudan müdahale edebildiği için, özellikle genetik temelli hastalıklar için oldukça önemli olduğunu dile getiren Yanık, “DNA onarımına yönelik tedavi yaklaşımları; orak hücre anemisi, kistik fibrozis, Duchenne kas distrofisi gibi genetik hastalıklar, Spinal Müsküler Atrofi (SMA) gibi nadir genetik hastalıklar, Alzheimer gibi yaşlanmaya bağlı hastalıklar; SCID (Severe Combined Immunodeficiency) gibi bağışıklık sistemi hastalıkları ve bazı kanser hastalıkları için CRISPR ve gen tedavisi umut vadetmektedir.” dedi.

İlaçlar ve gen tedavileri hangi aşamada?

Günümüzde bazı DNA onarım mekanizmalarını hedefleyen ilaçların klinik kullanımda olduğunu da ifade eden Arş. Gör. Ayşegül Yanık, “Bazıları ise deneme aşamasındadır. Bazı ilaçlar (örneğin PARP inhibitörleri) halihazırda kanser tedavisinde kullanılmaktadır, bu tedaviler DNA onarımı bozuk olan hücreleri hedef alarak seçici bir şekilde öldürmeyi amaçlamaktadır. Gen tedavileri ise bazı nadir hastalıklarda klinik denemeleri geçmiş durumda bulunmakla beraber daha yaygın hastalıklar için denemeler devam etmektedir. Spinal müsküler atrofi için ve bazı göz hastalıkları için FDA onaylı bazı gen tedavileri mevcuttur. CRISPR temelli tedavilerinse şu anda bazıları erken klinik deneme aşamasındadır. Orak hücre anemisi tedavisi başarıyla uygulanmış olup 2024’te FDA onayı almıştır.” şeklinde sözlerini tamamladı. (İLKHA)

Haber Kaynak : ILKHA

Gaziantep'te 5 Kilo Esrar İle 178 Kök Kenevir Ele Geçirildi: 4 Gözaltı

Narin'in Mezarının Başında Mevlid-İ Şerif Okutuldu

Batman’da köy yolunda kaza: 1 ölü

Diyarbakır’da maça gelen taraftarlar asansörde mahsur kaldı

Malatya’da tehlikeli yolculuk

Batman’da 45 kiloluk karpuz dikkat çekti

Malatya’da otomobil ile çapa motoru çarpıştı: 4 yaralı

Darende’de trafik kazası: 1 yaralı

Çocuğun parmağına sıkıştırdığı cıvata pulu kesilerek çıkartıldı

Şahin, Üçoklar ve Kolejtepe muhtarlık ofislerini halkla beraber açtı

Diyarbakır’da 20 noktada ‘Çocuk Köy Şenlikleri’ düzenlendi

Sürekli yorgunluk ve halsizlik, lösemi belirtisi olabilir

Malatya’da alternatif ürün hünnaptan yüksek verim alındı

Oto tamirciler, 50 bin TL’ye çalıştıracak eleman bulamıyor

Gaziantep’te 3 kişinin öldüğü feci kaza kamerada

GTB Ağustos ayı olağan meclis toplantısı gerçekleştirildi

20 köyün içme suyu sorunu bitiyor

Diyarbakır’da ilki düzenlenecek Tuning Fest’te modifiyeli araç ve motosiklet tutkunları bir araya gelecek

Bakan Güler’den Şırnak’a ziyaret

Diyarbakır ihracatında yüzde 26’lık artış yaşandı

Gaziantep’te ’Yetenek Kaşifi Projesi’ ile çocukların becerileri açığa çıkarılacak

Batman’da zincirleme kaza: 2 yaralı

Gaziantep FK’da Burak Yılmaz dönemi

Şanlıurfa’da gümrük kaçağı malzeme ele geçirildi

Şırnak’ta asayiş, kaçakçılık ve narkotik operasyonu

Şanlıurfa’da uyuşturucu operasyonu: 6 gözaltı

Türkiye’de yeni trend Mahbuba Hindiba kahvesi

Siirt Belediyesi’nden evlenen çiftlere ücretsiz gelinlik ve danışmanlık hizmeti

Malatya Büyükşehir’den Aile Yılı düzenlemesi

Hasanbey-Temelli kavşağı trafiğe kapatılıyor

Yükleniyor

Lübnan'da Askeri Depoda Patlama: 6 Asker Öldü

Pakistan'da Okul Servisine Bombalı Saldırı

Brooklyn Köprüsü'ne gemi çarptı: 2 ölü, 17 yaralı

UNICEF: Gazze'de son iki aydır durum daha da kötüleşti

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yarın Sırbistan'a gidecek

Romanya'da cumhurbaşkanlığı ikinci turu başladı

Hırvatistan yerel seçimler için sandık başında

Somali'de askeri üs yakınında patlama

Dışişleri Bakanı Fidan, Suudi Arabistanlı mevkidaşı ile görüştü

Ukrayna: Rus saldırı helikopteri vuruldu

Başkan Er, 7. Malatya Yapı Dekorasyon Fuar Alanında İncelemelerde Bulundu

Türk Telekom, siber güvenlik ve bulut bilişim alanındaki çalışmalarını sürdürüyor

İnternet Abone Sayısı 94 Milyonu Geçti

Adıyaman’da Python yazılım yarışması düzenlendi

Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) 91’inci yıl dönümü Malatya’da kutlandı

SANKO Okulları bölge elemelerinde iki birincilik kazandı

TÜİK’in çocuk portalı Malatya’da öğrencilerine tanıtıldı

Diyarbakır’da teknoloji semineri düzenlendi

Dicle’de öğrenciler projelerini sergiledi

Güneydoğu’da çiftçilerin elektrik borcu 27 milyara ulaştı

Gaziantep'te 5 Kilo Esrar İle 178 Kök Kenevir Ele Geçirildi: 4 Gözaltı

Mağazalardan Çalıyor İnternet Üzerinden Satıyor

Gaziantep'te 3 Kişinin Öldüğü Feci Kaza Kamerada

Malatya’da Motokurye Kazada Yaralandı

Malatya’da Uyuşturucu Operasyonu: 5 Gözaltı

2 Kişiyi Vurup 1 Kilo Altın Çaldılar

Malatya’da Kontrolden Çıkan Araç Yan Yattı: 1 Yaralı

Jandarmadan Uyuşturucu Operasyonu: 1 Gözaltı

Malatya’da Anız Yangınında 50 Dönümlük Arazi Zarar Gördü

Bandırma’da Balkondan Düşen Kadın Hayatını Kaybetti

Konak Mahallesinde Ulaşım Daha Güvenli Hale Getirildi

Battalgazi Engelsiz Yaşam Merkezi’nde Hayvanlarla Rehabilitasyon Başladı

Malatya'da Lisanslı Kuru Kayısı Deposu Ve Borsası İçin İstişare Toplantısı Yapıldı

Başkan Kahveci AK Parti Milletin Umududur

MTÜ İle KOOP-İŞ El Sıkıştı Toplu İş Sözleşmesi İmzalandı

MASKİ’den Uyarı O Mahallelerde Su Kesintisi Olacak!

Yeşilyurt'ta Sanayi İşyerleri İçin Yeni Dönem Başladı

“Kaçak Hafriyatla Mücadele Seferberliği Başlatıyoruz"

Battalgazi’de Günlük 200 Ton Atık Bertaraf Ediliyor

Başkan Geçit, “Güçlü Bir Şehir, Ancak Güçlü Kırsalla Mümkündür”

Erbakan: “Depremin üzerinden 2,5 yıl geçmesine rağmen Malatya’nın yaraları sarılmadı”

Burhan Kılıç, Mitinge Dönen Kongreyle Güven Tazeledi

CHP Aydın İl Başkanı Saatçi’nin Çocukları İstifa Ettiğini Duyurdu

9 Belediye Başkanı AK Parti’ye Katıldı

Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Önemli Mesajlar

Şok istifa CHP’den Çerçioğlu İstifa Etti

Devlet Bahçeli: Alevi de Bizim, Kürt de Bizimdir

"Ankara'yı Sporun da Başkenti Yapmayı Hedefliyoruz"

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan İlk Açıklama

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özgür Özel'e Sert Çıktı!

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Konyaspor 2 2 0 0 6 6
2.Galatasaray 2 2 0 0 6 6
3.Antalyaspor 2 2 0 0 2 6
4.Samsunspor 2 2 0 0 2 6
5.Trabzonspor 2 2 0 0 2 6
6.Göztepe 2 1 0 1 3 4
7.Beşiktaş 1 1 0 0 1 3
8.Kayserispor 1 0 0 1 0 1
9.İstanbul Başakşehir 1 0 0 1 0 1
10.Alanyaspor 1 0 0 1 0 1
11.Fenerbahçe 1 0 0 1 0 1
12.Rizespor 2 0 1 1 -3 1
13.Gençlerbirliği 2 0 2 0 -2 0
14.Kasımpaşa 2 0 2 0 -2 0
15.Kocaelispor 2 0 2 0 -2 0
16.Fatih Karagümrük 1 0 1 0 -3 0
17.Eyüpspor 2 0 2 0 -4 0
18.Gazişehir Gaziantep 2 0 2 0 -6 0